Ünlü karikatürist Jul tarafından kaleme alınan ve klasik peri masalına çağdaş bir bakış sunan kitap, kapağında kırmızı bir afişle okurları selamladı: “Nihayet!”
Sipariş Edildi, Sonra Geri Çekildi
Fransız hükümeti, Jul’un resimli modern yorumunu “Tatil İçin Bir Kitap” adlı yıllık kampanya kapsamında, ülke genelinde 800 bin öğrenciye yaz tatilinde okumaları için sunmayı planlamıştı. Ancak baskıya hazırlanmış kitap, Eğitim Bakanlığı tarafından Mart ayında ani bir kararla iptal edildi. Gerekçe olarak ise kitapta yer alan alkol ve sosyal medya temaları gösterildi.
Bakanlık tarafından yazara gönderilen resmi açıklamada, eserin 10-11 yaş aralığındaki çocukların aile ya da öğretmen rehberliği olmaksızın okumaları için uygun olmadığı ifade edildi. Ayrıca, “kitabın öğrenciler arasında yanıtlanması güç sorular doğurabileceği” vurgulandı.
Irksal Temsiller de Tartışma Yarattı
Jul, bu kararın yalnızca belirtilen temalara değil, aynı zamanda eserdeki başkarakterin kahverengi tenli ve siyah kıvırcık saçlı bir kadın olarak betimlenmesine dayandığını savunarak, sansür kararını “yanlış bahanelerle alınmış” olarak nitelendirdi.
Yayınevi GrandPalaisRmnEditions, kitabın yayımlanmasına ilişkin açıklamasında Jul’un klasik masala, “evrensel ruhunu kaybettirmeden çağdaş bir dokunuş kazandırdığını” belirtti. Ancak dikkat çeken bir detay da, kitabın ilk versiyonunda yer alan Eğitim Bakanı Élisabeth Borne tarafından yazılmış önsözün, yeni baskıda çıkarılmış olmasıydı.
Sansüre Karşı Ses Getiren Tepki
Jul, kitabın yayımlanmasını kutlamak amacıyla, aralarında eski Cumhurbaşkanı François Hollande ve eski Eğitim Bakanı Nicole Belloubet gibi isimlerin yer aldığı, siyasetin farklı kesimlerinden figürlerin masaldan bölümler okuduğu üç dakikalık bir çevrim içi video yayımladı. Videonun başlığı ise oldukça çarpıcıydı: “Çünkü ne okuduğumuzu kimse kontrol etmemeli.”
Karikatürist Jul, bu ortak tepkinin önemine dikkat çekerek, “Cumhuriyetin her kesiminden – [solcu milletvekili] François Ruffin’den [eski sağcı Başbakan] Edouard Philippe’e kadar – gelen bu destek, aşırı muhafazakâr bir azınlığın bize ne okuyup ne okuyamayacağımızı dikte etmesinin mümkün olmadığını gösteriyor,” dedi.
Meclise Taşınan Tartışma
Tartışmalar Fransız parlamentosuna kadar uzandı. Yeşiller Partisi milletvekili Cyrielle Chatelain, “Güzel ve Çirkin” olayını örnek göstererek, Fransız okullarının üzerinde artan muhafazakâr baskıyı araştırmak amacıyla bir meclis komisyonu kurulması çağrısında bulundu.
Eğitim Bakanlığı’nın desteğini çeken projede başlangıçta planlanan 800 bin adetlik dağıtıma karşın, kitabın yalnızca 20 bin kopyası basıldı. Jul, bu durumu eleştirerek, “Bu kitap normalde kitapçılara gitmeyen çocuklara ulaştırılmalıydı. Oysa şimdi yalnızca kitapçılara gidenlerin ulaşabileceği bir eser haline geldi. Ortak edebi mirasın yaygınlaştırılması gerekiyordu. Bakanlık bu görevinde başarısız oldu,” ifadelerini kullandı.