UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Efes antik kenti, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras Sonsuz Efes” projesi kapsamında devam eden yoğun kazı ve restorasyon çalışmalarına ev sahipliği yapıyor. Bu kapsamda, Liman Caddesi ve Liman Hamamı’nda gerçekleştirilen çalışmalar, oval salon, avlu, tuvalet ve havuz alanlarına odaklanıyor. Kazı ekibi, bu önemli bölgede, antik döneme ait önemli bir buluntuya ulaştı: Serapis tasvirli bir tütsü kabı.
Projenin koordinatörü Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Aybek, bu bulgunun Efes’in zengin tarihine ışık tuttuğunu belirterek, projenin 2023’ten beri aralıksız sürdüğünü ifade etti. Liman Hamamı, Efes’in büyük liman güzergahının üzerinde yer alıyor ve anıtsal yapının ortaya çıkarılması hedefleniyor. Roma döneminin Anadolu’daki en büyük yapılarından biri olan Liman Hamamı’nda, mermer süslemeler, bronz heykeller ve mimari öğeler sıkça bulunuyor.
Bulunan Serapis tasvirli tütsü kabı, Mısır tanrısı Serapis’in kabartmasının yer aldığı pişmiş toprak bir eser olarak dikkat çekiyor. Prof. Dr. Aybek, bu kabın önemine işaret ederek, Serapis’in Efes için önemli bir figür olduğunu ve antik dünyanın en önemli yapılarından biri olan Serapis Tapınağı’nın da burada bulunduğunu vurguladı. Ünlü heykeltıraş Briaksis tarafından yapıldığı düşünülen, giyimli bir Serapis büstünün tasvir edildiği bu eser, Serapis’in karakteristik yüz yapısı ve başlığıyla tanınıyor.
Tütsü kabının arka yüzündeki yazıt ise buluntunun değerini daha da artırmış. Bu yazıt sayesinde, kabın Yamaç Evler’de daha önce bulunan aynı eserle eşleştirilmesi sağlandı. Bu durum, Efes’te aynı tip ürünler üreten atölyelerin varlığına veya bu ürünlerin düzenli ticaretine işaret ediyor. Eser, Efes Müzesi’ndeki koleksiyona eklenecek ve müzenin zenginliğini artıracak. Prof. Dr. Aybek, Efes’teki arkeolojik araştırmaların, kentin hem ticari hem de dini altyapısının ne kadar zengin olduğunu gösterdiğini ve müzenin koleksiyonuna yeni eserler kazandırarak ülkemizin kültürel mirasına katkı sağlayacağını belirtti. Mısır tanrısı Serapis, antik dönemde başlık giyen sakallı tanrı olarak kabul edilir ve Roma döneminde Mısır dışına yayılan etkisiyle birçok bölgede tapınaklara ev sahipliği yaptı. Efes’teki Serapis Tapınağı’nın da Mısırlı tüccarlar tarafından yaptırıldığı düşünülüyor.
