Demre ilçesinde geçen yıl yürütülen kazılarda, Aziz Nikolaos’a ait olabileceği düşünülen bir lahit keşfedildi. Bu önemli buluntu, Orta Çağ döneminde bölgeye yaşanan depremler ve ardından gelen tsunami sonucu alüvyonların kiliseyi kaplamasıyla birlikte, antik döneme ait bir kilisenin zemini altında ortaya çıktı. Kilisedeki çalışmalar, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ebru Fatma Fındık liderliğindeki 20 kişilik bir ekiple devam ediyor.
Bu yılki kazılarda, Ayvaz yazılı Kütahya fincan parçaları gibi küçük buluntular da elde edildi. Kazı ekibi, 2025 yılı çalışmalarını Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras Projesi” desteğiyle sürdürecek. Doç. Dr. Fındık, çalışmaların, dünyanın en prestijli arkeolojik alanlarından birinde gerçekleştirildiğini ve bütçe, proje ekibi, iş sağlığı güvenliği, lojistik planlama, bilimsel doğruluk ve sürdürülebilirlik gibi unsurların büyük önem taşıdığını vurguladı.
Kilisenin kuzeydoğusundaki alanda, Aziz Nikolaos’un hastaları iyileştirdiği düşünülen bir inkübasyon (kuluçka) mekanına ait tonozlu bir alanın alüvyonu temizlenirken, selin yol açtığı bir duvar yıkımıyla karşılaşıldı. Kilisenin korunması ve onarılması amacıyla hazırlanan koruma-uygulama projesi, kurumlarla iş birliği içinde hızla hayata geçiriliyor. Özellikle lahitin ve çevresindeki çalışma koşullarının sağlanması öncelikli hedefler arasında yer alıyor.
Kazı çalışmalarının temel amacı, bilimsel veriler elde ederek bölgenin tarihine yeni bilgiler sunmaktır. Bu yıl, depo ve ofis çalışmaları yoğunlaşırken, elde edilen veriler uluslararası kongrelerde sunuldu. Özellikle sikkeler üzerindeki çalışmalar, tabakaların tarihlendirilmesi açısından önemli bilgiler sağladı. Lahit, bilimsel bir dergide yayınlanacak ve “Drive Thru History” adlı belgeselde tanıtım çekimlerine katılacak.
Aziz Nikolaos Kilisesi, Hristiyan dünyasında, özellikle Ortodokslar için kutsal bir yere sahip. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Anıt Müzesi’ne dönüştürülen kiliseye her yıl binlerce turist ziyaret ediyor. Kilise duvarlarındaki freskler ve Roma Dönemi’ne ait lahitler, Aziz Nikolaos’un yaşamına dair önemli ipuçları sunuyor. Mezarı olduğuna inanılan Aziz Nikolaos, özellikle Rus Ortodoks inancında iyileştirici gücü ve hastalara şifa vermesi nedeniyle önemli bir figür olarak kabul ediliyor.
Kilisede, her yıl 6 Aralık’ta Aziz Nikolaos’un ölüm yıl dönümü ayini düzenleniyor ve yılda 500 binin üzerinde Ortodoks ziyaretçi geliyor. 2022 yılı kazılarında, Akdeniz’de yaşanan su yükselmesi ve alüvyonlarla kaplanmasıyla 7-8 metre gömülmüş olan, 3-4’üncü yüzyıldaki kilisenin naos kısmında, Aziz Nikolaos’un ayak bastığı mozaik zemin de ortaya çıkarıldı. Gelecek çalışmalar, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmeyi hedefleyen bu önemli arkeolojik alanı koruma ve tanıtma çabalarını artırmayı amaçlıyor.
