Türkiye’nin en büyük Türk-İslam mezarlıklarından biri olan alanda, Halime Hatun Kümbeti’nin de içinde bulunduğu geniş bölgede çalışmalar aralıksız devam ediyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle 2022 yılında başlatılan proje, bu yıl Cumhurbaşkanlığı himayesinde yürütülen “Geleceğe Miras Projesi” kapsamına alındı. Kazılar, Van Müzesi başkanlığında, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ercan Çalış’ın bilimsel danışmanlığında 15 kişilik uzman bir ekip tarafından yürütülüyor.
Yüzlerce Yıllık Mezar Taşları İnceleniyor
Selçuklu dönemine ait mimari ve kültürel izler taşıyan 50 dönümlük alanda, boyları 2,5 metreye kadar ulaşan ve üzerleri yazı ile geleneksel motiflerle süslenmiş yaklaşık 1000 mezar taşı tespit edildi. Bu yılki kazı sezonunda, toprak altında yaklaşık 1 metre derinlikte bulunan 6 yeni mezar taşı daha ortaya çıkarıldı. Taşlar üzerindeki kitabeler, uzman akademisyenler tarafından titizlikle çözülüyor.
“700 Yıl Sonra Gün Yüzüne Çıktı”
Doç. Dr. Ercan Çalış, gazetecilere yaptığı açıklamada, çalışmalarda önemli mesafe kat ettiklerini vurgulayarak şu bilgileri paylaştı:
“Bu yıl toprak altında kalan ve kayıtlı olmayan 6 mezar taşını yaklaşık 700-750 yıl sonra gün yüzüne çıkardık. 50 mezar taşına müdahale edildi; bunlardan 40’ının zemin blokajı, 10’unun ise liken temizliği yapıldı. Projeye Cumhurbaşkanlığı desteği gelmesiyle birlikte ekip olarak daha kapsamlı bir çalışma yürütüyoruz.”
2022’den bu yana süren kazılarda toplamda 180 mezar taşının zemin düzenlemesi, 85 taşın yüzey temizliği yapılırken; 15 kırık taş birleştirilerek restore edildi, 25 mezar taşı da tamamen toprak altından çıkarıldı.
Halime Hatun’un Kardeşine Ait Mezar Bulunmuştu
Geçtiğimiz yıl yürütülen kazılarda ise, Halime Hatun’un kardeşine ait olduğu belirlenen bir mezar da keşfedilmişti. Mezar taşındaki kitabeyi çözen ekip, yapının Saltuklu Meliki İzzettin Saltuk’un oğluna, yani Halime Hatun’un kardeşine ait olduğunu tespit etti. Halime Hatun Kümbeti’nin, 1335 yılında Saltuklu hükümdarı tarafından kızı adına yaptırıldığı biliniyor.
Doç. Dr. Çalış, kümbetin mimari değerine dikkat çekerek, “Selçuklu mimarisinin zarif örneklerinden biri olan bu yapı, aynı zamanda dönemin kadına verdiği değerin de somut bir göstergesidir,” dedi.
Alanın Çevre Düzenlemesi Sürüyor
Van Valiliği koordinasyonunda, mezarlığın bulunduğu alanda geniş kapsamlı bir çevre düzenlemesi de yürütülüyor. Çalışmaların birkaç ay içerisinde tamamlanması planlanıyor.