Harvard, insan derisinden yapılan kitaptan deriyi ayıracak

Harvard Üniversitesi, kütüphanesinde bulunan 19. yüzyıldan kalma bir kitabın insan derisinden yapılmış cildini, alışılmadık cildin nasıl yapıldığının “etik açıdan sorunlu doğası” nedeniyle ayıracağını açıkladı.

Des Destinées de l’Ame (ya da Ruhun Kaderleri) adlı kitap 1930’lardan beri üniversitenin Houghton Kütüphanesinde tutuluyordu ancak 2014 yılında yapılan testlerde insan derisiyle ciltlendiği doğrulanınca uluslararası alanda dikkatleri üzerine çekti.

Ancak Çarşamba günü üniversite, “dikkatli bir çalışma, paydaş katılımı ve değerlendirmenin” ardından deri bağlamayı kaldıracağını ve “bu insan kalıntılarının nihai olarak saygılı bir şekilde imha edilmesini belirlemek” için yetkililerle birlikte çalışacağını söyledi.

Kitap, Fransız romancı Arsène Houssaye tarafından 1880’lerin ortalarında bir ruha sahip olmanın doğası ve ölümden sonra yaşam üzerine bir meditasyon olarak yazılmıştır. Kitabın ilk sahibi Fransız doktor Ludovic Bouland daha sonra kitabı insan derisiyle ciltlemiştir. Harvard, Bouland’ın deriyi çalıştığı hastanede ölen bir kadın hastadan rızası olmadan aldığını söyledi.

Harvard’ın “etik açıdan sorunlu” olarak nitelendirdiği bu rahatsız edici geçmiş, üniversitenin deri ciltlemeyi kaldırmaya karar vermesine yol açtı.

Houghton Kütüphanesi arşivcisi Tom Hyry, Harvard’ın kitabı kütüphaneden çıkarma kararını açıkladığı soru-cevap bölümünde, “Tahmin edebileceğiniz gibi, bu bizim için alışılmadık bir durum oldu ve kararımıza varırken çok şey öğrendik” dedi.

“Bu cildin yaratılmasındaki temel sorun, karşısındaki insanı bütün olarak görmeyen bir doktorun, ölmüş bir hastadan neredeyse kesinlikle rızası olmadan bir deri parçası almak gibi iğrenç bir eylemde bulunması ve bunu yüzyılı aşkın bir süredir pek çok kişi tarafından ele alınan bir kitap cildinde kullanmasıdır. Bu kalıntıların artık ortadan kaldırılmasının zamanının geldiğine inanıyoruz.”

Geçmişte, kütüphanedeki koleksiyonları sayfalamakla görevli Harvard öğrencileri, insan kalıntılarıyla kaplı olduğu söylenmeden kitabı almalarının istendiği bir yıldırma ritüeline tabi tutulmuşlardı.

Kitabın garip cildinin 2014 yılında teyit edilmesi de o dönemde Harvard tarafından daha hafif bir şekilde ele alınmıştı. Üniversite bu keşfi “antropodermik bibliyopedi hayranları, bibliyomanyaklar ve yamyamlar için iyi haber” olarak nitelendirmişti. Antropodermik sahaflık, kitapların insan derisiyle ciltlenmesi uygulamasıdır. 19. yüzyılda popülerlik kazanan bu uygulama en azından 1500’lü yıllardan beri yapılmaktadır.

Harvard, keşfin duyurulduğu “sansasyonel, ürkütücü ve mizahi tondan” dolayı üzüntü duyduğunu belirtti.

Hyry, “Harvard Kütüphanesi adına, kitabın yönetiminde geçmişte yaptığımız ve merkezdeki insanın onurunu daha da nesneleştiren ve tehlikeye atan hatalar için özür dileriz” dedi.