Gretchen Starr – LeBeau’nun “İspanyol Engizisyonu” adlı eseri, Sercan Karadoğan’ın çevirisiyle Albaraka Yayınları tarafından okuyucuyla buluştu.
Albaraka Yayınları’nın Tarih dizisi kapsamında yayımlanan “İspanyol Engizisyonu Hakkında 7 Efsane”, tarihi anlatılardaki ideolojik önyargıları sorgulamayı hedefleyen bir çalışma. Amerikalı tarihçi Gretchen Starr-LeBeau, Avrupa tarihinin en tartışmalı konularından biri olan Engizisyon hakkında yaygınlaşmış yanlış inançları inceliyor. Starr-LeBeau, Engizisyon’un sadece dini bir baskı aracı olmadığını, modern Avrupa’nın hukuk, güç ve bilgi anlayışının geliştiği bir kurum olduğunu savunuyor.
Yazar, Engizisyon’un ortaya çıkışını anlamak için hem dönemin siyasi ortamına hem de toplumsal korkulara odaklanıyor. Kitapta Engizisyon’un sadece İspanya’da ortaya çıktığı, sadece Yahudileri hedef aldığı, kilisenin doğrudan kontrolünde olduğu veya çok sayıda insanın ölümüne yol açtığı gibi iddialar, o döneme ait belgeler ve güncel araştırmalar ışığında yeniden değerlendiriliyor. Starr-LeBeau, mahkeme kayıtlarından kişisel ifadelere kadar birçok belgeyi inceleyerek, Engizisyon’un bir bürokrasiye ve kültürel hafızaya dönüşüm sürecini takip ediyor.
Yazarın üslubu akademik olmasına rağmen okuyucuyu tarihsel karmaşanın içine çekiyor ve tarafsız bir bakış açısıyla önyargıların nasıl oluştuğunu gösteriyor. Bu özelliğiyle eser, Engizisyon tarihini Avrupa ile sınırlı kalmayıp, evrensel bir sorgulamaya dönüştürüyor: Devletler, inanç, adalet ve korku arasındaki sınırlar nerede başlıyor ve nerede bitiyor?
Kitabı Türkçeye çeviren Sercan Karadoğan, hem tarihsel terminolojiye hakimiyeti hem de metne kattığı akıcılıkla eserin kalitesini artırıyor. Çevirmen, Türkçede sıkça karıştırılan kavramları dikkatle ele almış ve metni akademik doğrulukla edebi açıklık arasında dengelemiş. Ayrıca yazdığı sunuşta, Engizisyon’un sadece Katolik tarihinin bir konusu olmadığını, aynı zamanda modern devletin kontrol arayışının ilk örneklerinden biri olduğunu belirtiyor.
“İspanyol Engizisyonu Hakkında 7 Efsane”, tarihsel bilginin ideolojik çerçeveler içinde nasıl değiştiğini anlamak isteyenler için bir rehber niteliğinde. Eser, mitlerin ardındaki insan hikayelerini ortaya çıkarırken, geçmişin günümüze nasıl etki ettiğini gösteriyor. Hem araştırmacılara hem de konuya ilgi duyan okuyuculara hitap eden kitap, tarihin sadece hatırlanması gereken değil, sürekli olarak düşünülmesi gereken bir miras olduğunu vurguluyor.
