Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yürütülen ve tam 10 yıl süren yeni bir araştırma, Alzheimer hastalığına dair ezberleri bozacak sonuçlar ortaya koydu. Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, Alzheimer’ın beyin hücrelerindeki lityum seviyesinin azalmasıyla bağlantılı olabileceği tespit edildi. Daha da önemlisi, özel olarak geliştirilen bir lityum bileşiği sayesinde hastalığın geriletilmesi mümkün olabiliyor.
Lityum, sadece ruh sağlığı değil, beyin sağlığı için de hayati
Bugüne kadar daha çok bipolar bozukluk ve manik atakların tedavisinde kullanılan lityumun, aslında beynin doğal işleyişi için kritik öneme sahip olduğu ortaya çıktı. Harvardlı bilim insanları, sağlıklı bireylerin beyin dokularında belirgin düzeyde lityum bulunduğunu, ancak Alzheimer hastalarında bu oranın ciddi şekilde düştüğünü tespit etti. Bu düşüşün, hastalığın en erken aşamalarında bile görülebildiği bildirildi.
Lityum eksikliği hastalığın seyrini hızlandırıyor
Araştırmanın bir diğer dikkat çekici bulgusu, fareler üzerinde yapılan deneylerde ortaya çıktı. Deneylerde lityum düzeyleri yapay olarak düşürülen farelerde, Alzheimer’a özgü hafıza kayıplarının ve beyin hücre hasarlarının hızla arttığı gözlemlendi. Bilim insanları, Alzheimer’ın başlıca belirtilerinden olan beta-amiloid plaklarının, beyindeki lityumu bağlayarak kullanılmaz hale getirdiğini ve böylece hastalığın ilerlemesini tetiklediğini belirtti.
Yeni bir bileşik: Lityum orotat
Araştırmanın belki de en umut verici kısmı, geliştirilen yeni bir bileşikle ilgili. Bilim insanları, beta-amiloid plaklarından etkilenmeyen ve beyin tarafından kolayca kullanılabilen lityum orotat adlı yeni bir bileşik geliştirdi. Fareler üzerinde yapılan deneylerde bu bileşiğin kullanılmasıyla birlikte, Alzheimer’a bağlı hafıza kaybının büyük oranda geri döndüğü ve nöronlardaki hasarın önemli ölçüde iyileştiği tespit edildi.
İnsan üzerinde denemeler için umut veriyor
Henüz insanlar üzerinde klinik deneylere başlanmadığını belirten uzmanlar, bu araştırmanın Alzheimer’ın erken teşhis ve tedavisi konusunda yeni bir kapı aralayabileceğini söylüyor. Araştırma ekibine göre, kandaki lityum seviyeleri basit bir testle ölçülebiliyor. Bu da, Alzheimer riski taşıyan bireylerin erken dönemde tespit edilmesini ve önleyici tedavilerin uygulanmasını mümkün kılabilir.
Alzheimer’la mücadelede yeni bir dönem olabilir
Harvard Üniversitesi’nden elde edilen bu çarpıcı bulgular, Alzheimer hastalığının sadece sonuçlarıyla değil, nedenleriyle de daha yakından ilgilenilmesi gerektiğini gösteriyor. Lityumun beyin sağlığı üzerindeki etkilerinin daha fazla araştırılmasıyla, gelecekte hem koruyucu hem de tedavi edici uygulamalar gündeme gelebilir.