Kızıl Gezegen’in gökyüzünde, Güneş’in batışıyla birlikte ortaya çıkan bu nadir atmosferik olaylar, bilim insanlarına Mars’ın atmosferi hakkında önemli veriler sağlıyor.
Curiosity’nin Mastcam kamerası tarafından 17 Ocak’ta kaydedilen görüntüler, kırmızı ve yeşil tonlarında parlayan bulutları gösteriyor. Bu bulutlar, bilim insanları tarafından “noctilucent” veya “alacakaranlık bulutları” olarak adlandırılıyor. Güneş ışığının atmosferdeki parçacıklar tarafından dağılması sonucu oluşan bu bulutlar, bazen “inci bulutları” olarak da biliniyor.
Mars Atmosferinde İlginç Bir Fenomen
Mars’ın atmosferinin üst katmanlarında, 60-80 kilometre yükseklikte yer alan bu bulutlar, genellikle su buzu ya da karbon dioksit buzundan oluşuyor. Ancak yalnızca karbon dioksit buzundan meydana gelen bulutlar, renk değiştirme özelliği gösteriyor. Bu renkli alacakaranlık bulutları, yalnızca gün batımından sonra görülebiliyor, çünkü gündüz ışığı altında çok soluk kalıyorlar.
NASA, Curiosity aracının kaydettiği bu renkli bulutları, Mars’ın atmosferine dair yeni bilgiler edinmek için önemli bir fırsat olarak değerlendiriyor. 1997 yılında NASA’nın Pathfinder misyonu sırasında tespit edilen bu tür bulutlar, Curiosity’nin 2019 yılına kadar kaydedebildiği bir fenomen haline gelmişti. Bununla birlikte, bu bulutlar Mars’ın güney yarım küresinde ve belirli iklim dönemlerinde daha sık görülüyor.
Mars’ta Alacakaranlık Bulutlarının Sırrı
Mars atmosferindeki alacakaranlık bulutlarının neden yalnızca bazı bölgelerde ve belirli dönemlerde görüldüğü ise hala çözülememiş bir gizem. Atmosfer bilimcisi Mark Lemmon, yaptığı açıklamada, “Bu bulutlar o kadar tahmin edilebilir hale geldi ki, gözlemlerimizi önceden planlayabiliyoruz. Yılın belirli zamanlarında tekrar ortaya çıkıyorlar” dedi.
Bu bulutlar hakkında daha fazla bilgi edinmek, Mars’ın atmosfer yapısı ve iklimi hakkında yeni ipuçları sağlayabilir. Curiosity’nin bulunduğu Gale Krateri’ndeki Sharp Dağı, Mars’ın ekvatorunun güneyine yakın bir konumda yer alırken, Pathfinder 1997’de Mars’ın kuzeyindeki Ares Vallis bölgesine inmişti. Jezero Krateri’nde bulunan Perseverance keşif aracı ise, bu tür bulutları gözlemleme fırsatı bulamamıştı.
Bilim insanları, Mars’taki karbon dioksit buzundan oluşan alacakaranlık bulutlarının oluşumunu etkileyebilecek bazı atmosfer koşullarını araştırıyor. Olası bir etken olarak, “yerçekimi dalgaları” öne sürülüyor. Bu dalgalar, atmosferi soğutarak karbon dioksit buzunun oluşumunu teşvik edebilir. Ancak bu dalgaların Mars’ta tam olarak nasıl işlediği henüz netlik kazanmış değil.
Her yeni gözlem, Mars’ın atmosferine dair daha fazla bilgi edinme şansı sunuyor ve bilim insanlarının bu gizemi çözme yolundaki çalışmalarını sürdürüyor.