Ukrayna, patlamanın sorumlusunun Rusya olduğunu öne sürerken, Kremlin ise iddiaları “provokasyon” olarak nitelendirerek reddetti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), patlamayı sosyal medya üzerinden duyurdu ve olayın, santralin dördüncü reaktörünün enkazını koruyan çelik kalkanın üzerinde gerçekleştiğini belirtti. IAEA, santraldeki ekibin patlama sesi duyduğunu ve yangın çıktığını bildirdi. Ancak yapılan açıklamada, Yeni Güvenli Kalkan’ın iç kısmında herhangi bir hasar olmadığının ve içerideki ve dışarıdaki radyasyon seviyelerinin normal ve istikrarlı olduğu vurgulandı. Ayrıca patlamada zayiatın olmadığı belirtildi.
IAEA Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi, patlamanın ardından ajansın teyakkuzda olduğunu ifade etti ve “Rehavete yer yok” uyarısında bulundu.
Zelenskiy: “Rusya Saldırı Gerçekleştirdi”
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, patlamanın sorumlusunun Rusya olduğunu söyledi. Zelenskiy, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Yüksek patlayıcı başlıklı bir Rus insansız hava aracının” Çernobil Nükleer Santrali’ni hedef aldığını ifade etti. Saldırının, santralin dördüncü reaktörünün etrafındaki kalkanı hasarlandırdığı ve hasarın büyük olduğu aktarıldı. Zelenskiy ayrıca, patlamadan sonra santralde radyasyon seviyelerinin arttığına dair bir belirti olmadığını da belirtti.
Zelenskiy’in paylaştığı videoda patlama anı ve çelik kalkandaki hasar detayları yer aldı.
Kremlin: “Suçlamalar Provokasyon”
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Ukrayna’nın suçlamalarını reddederek, bu tür iddiaların “provokasyon” olduğunu söyledi. Peskov, Rusya’nın nükleer altyapıyı hedef almadığını vurgularken, saldırıya dair ellerinde henüz detaylı bilgi bulunmadığını belirtti.
Çernobil Nükleer Faciası
Çernobil, 26 Nisan 1986’da büyük bir felakete sahne olmuştu. Pripyat şehri yakınlarındaki Çernobil Nükleer Santrali’nin dördüncü reaktöründe yaşanan patlama, çevreye 1945’te Hiroşima’ya atılan atom bombasının 50 katı kadar radyasyon yaymıştı. Radyoaktif maddeler, Türkiye dahil birçok ülkeyi etkileyerek geniş bir alanda çevresel ve sağlık sorunlarına yol açmıştı. Çernobil faciası, bağımsız araştırmalara göre yaklaşık 200 bin kişinin ölümüne ya da ciddi sağlık sorunlarına yol açmıştı.
Çernobil’in Güvenliği ve Yeni Çelik Kalkan
2016 yılında, Çernobil’in dördüncü reaktörünün enkazı, dev bir çelik kalkanla örtüldü. 275 metre genişliğinde ve 108 metre uzunluğunda olan bu kalkan, reaktördeki olası radyoaktif sızıntıları engellemek için tasarlandı ve yapımı 1,6 milyar dolara mal oldu. Çelik kalkan, reaktörü yüz yıl boyunca güvenli bir şekilde koruyacak şekilde inşa edildi.
IAEA, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgalinin ardından 2023 yılı başında Çernobil’e bir güvenlik ve nükleer enerji uzmanları misyonu gönderdi. Çernobil’in soğutma havuzlarında hala radyoaktif madde bulunduğu ve bu durumun oluşturabileceği potansiyel tehlikelerle ilgili bilimsel araştırmaların devam etmesi gerektiği belirtiliyor.