2025 Nobel Edebiyat Ödülü, edebi dünyada nadiren rastlanan bir fikir birliğiyle, Macar yazar László Krasznahorkai’ye verildi. Okunması kolay olmayan, cümleleri harita gibi kıvrılan bir yazarın böylesine bir onura erişmesi, çağımızın ruhuna dair çarpıcı bir işaret olabilir. Sarsıcı Cümlelerle Kurulan Bir Evren Krasznahorkai’nin kitaplarını okuyan herkes, onun romanlarına girişin adeta bir tür ritüel olduğunu bilir. Cümleleri kısa bir yürüyüş değil, bir maratondur. Hikâyeler düz bir çizgide ilerlemez, daha çok spiral bir yolculuğa benzer. Ne var ki bu zorluklar, yazarın okuru harekete geçirme niyetinin bir parçasıdır. Çünkü Krasznahorkai okurunu oyalamak değil, uyandırmak ister. Eserlerinin merkezinde, giderek bozulan bir dünya ve bu dünyanın…
Yazar: Efruz Tezcan
I. Dünya Savaşı sonrasında çöken Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun ardından şehir adeta küllerinden bir hayalet gibi yükselmeye çalışıyordu. Açlık, yoksulluk, yakıt kıtlığı ve uzayıp giden ekmek kuyrukları… Erkekler ya cepheden dönerken ellerinde olmayan uzuvlarıyla savaşı taşıyordu, ya da yüzlerinde maskelerle eski hayatlarını arıyorlardı. Tam da bu karanlığın ortasında, çalkantılı bir evlilikte sıkışıp kalmış, 24 yaşında bir kadın vardı: Milena Jesenská. Bugün adı geçerken çoğu zaman yalnızca “Kafka’nın sevgilisi” olarak anılıyor. Ama aslında Milena, sadece Franz Kafka’nın duygusal tarihçesinde değil, Avrupa’nın karanlık yıllarında ahlaki bir pusula olarak da duruyordu. Onu tanımadan geçen her yıl, tarihin bir kadın daha unuttuğu yıl oldu. Benim onunla…
Antonio de Oliveira Salazar, 20. yüzyılın en dikkat çeken ve tartışmalı liderlerinden biridir. Portekiz’in uzun süreli başbakanı olarak görev yapmış olan Salazar, ülkesinde otoriter bir rejim kurmuş ve bu rejimi “Estado Novo” (Yeni Devlet) olarak adlandırmıştır. Salazar’ın yönetim felsefesinin merkezinde ise üç önemli ilke yer almaktadır: Futbol, Fado ve Fatima. Bu üç “F” harfiyle başlayan kavram, Salazar’ın toplumu kontrol etme ve yönlendirme stratejisini simgeler. Futbol Futbol, Salazar’ın yönetiminde halkın dikkatini dağıtmak ve birleştirici bir unsur olarak kullanılmıştır. Portekiz’de futbol, toplumun geniş kesimleri tarafından tutkuyla takip edilen bir spor dalıydı. Salazar, futbolun kitlesel bir eğlence aracı olarak kullanılmasının farkındaydı ve bu…