Kaliforniya Kuzey Bölgesi’nde görev yapan federal yargıç William Alsup, yapay zekâ şirketi Anthropic’in, yasal olarak satın aldığı basılı kitapları dijitalleştirerek model eğitimi için kullanmasının “adil kullanım” kapsamında değerlendirilebileceğine hükmetti. Karar, yapay zekâ ve telif hakkı ilişkisini yakından izleyen çevrelerce emsal niteliğinde görülüyor.
Fiziksel Kitaptan Dijitale Geçiş: Dönüştürücü Kullanım Sayıldı
Yargıç Alsup’un kararında dikkat çeken en önemli unsur, Anthropic’in fiziksel olarak edindiği kitapları sayfa sayfa tarayıp dijital ortama aktarmasının “yeterince dönüştürücü” bir işlem olduğunun altını çizmesi oldu. Alsup, bu yaklaşımın telif yasasına aykırı olmadığını ve yaratıcı üretimi desteklediğini vurgulayarak şu benzetmeyi yaptı:
“Yazarların şikâyeti, öğrencilere nasıl yazılacağını öğretmenin, gelecekte rakip eserlerin doğmasına neden olacağı endişesine benziyor. Ancak telif hakkı yasalarının amacı, yazarı rekabetten korumak değil; bilgi üretimini ve yaratıcılığı teşvik etmektir.”
Korsan Kitaplar Bu Kapsamda Değil
Karar her ne kadar Anthropic lehine gibi görünse de, şirketin kullandığı korsan içeriklere dair ayrı bir yasal sürecin kapısı da aralandı. Yargıç Alsup, şirketin internetten izinsiz olarak indirilen milyonlarca dijital kitabı da model eğitimi için kullanmış olabileceğine dikkat çekerek, bu materyallerin “adil kullanım” kapsamında değerlendirilemeyeceğini açıkça belirtti.
Alsup’un konuya dair yorumu ise oldukça netti:
“Sanıkların bu korsan kopyaları neden indirdiğini makul bir şekilde açıklayabileceğini sanmıyorum. Yasal yollarla bu eserlere erişim mümkünken korsan kaynaklara yönelmek kabul edilemez.”
Bu nedenle korsan kitaplara ilişkin ayrı bir duruşmanın yapılacağı ve bu içeriklerin olası zararlarının ayrıca değerlendirileceği bildirildi.
Davanın Arka Planı: Hangi Yazarlar Şikâyetçi Oldu?
Anthropic’e karşı dava açanlar arasında Andrea Bartz, Charles Graeber ve Kirk Wallace Johnson gibi tanınmış yazarlar yer alıyor. Yazarlar, Anthropic’in yapay zekâ modeli Claude AI’ı kendilerinden izinsiz içeriklerle eğittiğini öne sürerek geçtiğimiz yıl federal mahkemeye başvurmuştu.
Anthropic’ten İlk Açıklama: “Yaratıcılığı Teşvik Ettik”
Mahkemenin kararının ardından Anthropic sözcüsü Jennifer Martinez, şirketin pozisyonunu şu sözlerle savundu:
“Mahkemenin, model eğitimi süreçlerimizin dönüştürücü nitelikte olduğunu kabul etmesinden memnuniyet duyuyoruz. Amacımız var olan çalışmaları kopyalamak değil, yeni ve özgün şeyler üretmek. Telif hakkının temel amacı olan yaratıcılığı teşvik etmeye yönelik çalışıyoruz.”