“Spinoza Marx’la Buluştuğunda Hümanist Olmayan Etkinliğe Dair Keşifler” adlı eser, Otonom Yayınları aracılığıyla okuyucuyla buluştu. Kitap, 19. yüzyılda yaşanan ve “Spinoza Rönesansı” olarak adlandırılan dönemi inceliyor. Bu dönemde Spinoza’nın felsefesinden etkilenen düşünürlerin, modernizmin sorunlarını erken dönemde fark ederek geliştirdikleri özgürlükçü, erekselcilik karşıtı ve hümanist olmayan düşünce deneyleri ele alınıyor.
Eserde, Almanya merkezli bu düşünce akımının, birey, toplum ve doğa arasındaki ilişkileri “etkinliğin” politik anlamı üzerinden yeniden kurma çabası anlatılıyor. Modernizmin insanı doğanın üzerinde gören ve onu egemen bir varlık olarak kabul eden anlayışına karşı çıkan devrimci teorisyenler, Spinoza’yı rehber alarak etkinliği, insanlar arası ve insanlar ile insan olmayanlar arasındaki ilişkisellik temelinde yeniden tanımlamaya çalışıyorlar.
Spinoza ve Marx’ın düşüncelerinin kesişim noktası, etkinliğin bu ilişkisel tanımında belirginleşiyor. Spinoza’nın bir varlığın gücünü, diğer varlıklarla kurduğu ilişkiler üzerinden tanımlayan yaklaşımı, Marx’ın üretkenliği işbirliğiyle tanımlayan ve etkinliği bireysellikten çıkarıp kolektif bir zemine oturtan yaklaşımıyla bir araya geliyor. Bu buluşma, Spinoza’nın bir varlığın kudretindeki artış ve azalışları, başka varlıklarla kurduğu ilişkilerle açıklayan yaklaşımını, Marx’ın üretkenliği kolektif bir çabayla tanımlayan, böylece etkinliği bireysellikten çıkarıp kolektifliğe yerleştiren yaklaşımıyla birlikte değerlendirme imkanı sunuyor.
Yazar Matysik’e göre, Spinoza ve Marx’ın bu etkileşimi sadece 19. yüzyılla sınırlı kalmıyor; 20. yüzyılın ikinci yarısından günümüze kadar birçok özgürlükçü ve devrimci düşünceye, özellikle de insan ve insan olmayanlar arasındaki ilişkinin yeniden değerlendirilmesine ilham kaynağı olmaya devam ediyor.
Kitabın yazarı Tracie Matysik, Modern Avrupa düşünce tarihi alanında uzmanlaşmış bir akademisyen. Spinozacılık, psikanaliz, sekülerizm, öznellik, uluslararası eylemcilik ve cinsellik tarihi üzerine çeşitli çalışmaları bulunuyor. Matysik’in ayrıca “Reforming the Moral Subject: Ethics and Sexuality in Central Europe, 1890-1930” adlı bir kitabı ve “German Modernities from Wilhelm to Weimar: A Contest of Futures” adlı eserde editörlüğü bulunmaktadır. Halen insan olmayan hayvanların yasa, egemenlik ve biyopolitika üzerindeki etkilerini incelediği bir kitap projesi üzerinde çalışmaya devam etmektedir.
