Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın “Metres” adlı romanı, İş Kültür Yayınları aracılığıyla okuyucuyla buluştu. Roman, ihtiyar bir Rum tüccarın metresi olan Matmazel Parnas’ın Paris’ten İstanbul’a gelişiyle başlıyor. Hamisi öldükten sonra, Parnas, Beyoğlu’nun aşk hayatında yeni bir hedef arayışına girer. Mirasyedi Müştak, bu çekici kadının etkisi altında kalarak tüm servetini kaybeder.
Müştak, Parnas’ın lüks yaşamını finanse etmekte zorlanınca arkadaşı Reyhan’dan borç ister. Reyhan, Parnas’ı paylaşma koşuluyla Müştak’a yardım etmeyi kabul eder. Ancak, zamanla kıskançlık ve rekabet baş gösterir. İki arkadaşın Hami adında üçüncü bir ortaklarının daha olduğunu öğrenmeleriyle olaylar daha da karmaşıklaşır.
İntikam almak isteyen Müştak ve Reyhan, Hami’nin annesi Firuze Hanım ve karısı Saffet Hanım’ı yazdıkları aşk mektuplarıyla etkilemeye çalışırlar. Şair ve kinik filozof Revai’nin gözünden anlatılan bu olaylar, komedi ve trajedinin iç içe geçtiği bir aşk, evlilik, ihanet, kıskançlık, şehvet, para ve intikam sarmalına dönüşür.
Roman, İstanbul’daki konak hayatını, dönemin sosyokültürel yapısını, eğitim sorunlarını ve edebiyat ortamını gözler önüne seriyor. Gürpınar, 1900 yılında İkdam gazetesinde tefrika edilen ve aynı yıl kitap olarak basılan “Metres”te, alafranga mirasyedi tipler üzerinden Batılılaşmanın yanlış anlaşılmasının toplumda yarattığı sorunları mizahi bir dille eleştiriyor. Ayrıca, romantizm ve parnasizm gibi edebi akımların etkisindeki Servetifünun topluluğuna da göndermelerde bulunuyor.
Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864-1944), dönemini ve çevresini romanlarına yansıtan, geniş halk kitleleri tarafından sevilerek okunmuş önemli bir yazardır. Romanlarında İstanbul yaşamının gelenekleri, toplumsal ve ekonomik eşitsizlikler, kadın-erkek ilişkileri gibi konuları halkın dilini kullanarak işlemiştir. Gürpınar, romanlarına “mahalli renk” katan ilk yazarlardan biri olarak kabul edilir. 1883’te yazarlığa başlayan Gürpınar, 1896’da İkdam gazetesinde yayımlanan roman ve öyküleriyle tanınmıştır. Eserleri arasında roman, öykü, tiyatro, makale ve eleştiri türünde altmışın üzerinde kitap bulunmaktadır.
